Robert Piper, Cố vấn đặc biệt về các Giải pháp di dời nội bộ cho biết hôm thứ Sáu rằng số lượng người dân bị di dời trong nước ngày nay nhiều gấp đôi so với mười năm trước - con số lớn nhất từng được ghi nhận.

Ông Piper cho biết con số 76 triệu người trên toàn cầu hiện nay đại diện cho những người bị “ mất nhà cửa, sinh kế, cộng đồng và trong một số trường hợp, mất cả nhân dạng hợp pháp do bởi chiến tranh, thiên tai như động đất, lũ lụt và các thảm họa khác liên quan đến thời tiết”.

Người bị di dời trong nước (IDP), thì không giống như người tị nạn, họ chưa vượt qua biên giới quốc tế. Trong khi một số người trở về nhà tương đối nhanh, thì còn hàng chục triệu người lại bị mắc kẹt trong tình trạng bị di dời dài hạn từ 5 đến 10 năm hoặc thậm chí lâu hơn.

Chiến tranh và thảm họa

Việc bị di dời kéo dài này thường là kết quả của xung đột và chiến tranh. Trong khi đó, hàng triệu người khác phải di dời do thiên tai như lũ lụt, bão, động đất và cháy rừng đang tàn phá các quốc gia trên thế giới.

Số liệu gần đây nhất do cơ quan tị nạn Liên Hợp Quốc (UNHCR) thu thập cho thấy 68,3 triệu người vẫn phải di dời trong nước do xung đột và bạo lực. Ước tính có khoảng 9,1 triệu người phải di dời tại Sudan, số lượng cao nhất về người bị di dời trong nước từng được báo cáo.

Số lượng tiếp theo là Syria (7,2 triệu) và Cộng hòa Dân chủ Congo (6,7 triệu).

Tại Gaza, vùng đất bị kiệt quệ vì chiến tranh, cứ 10 người thì có hơn 8 người phải di dời, tương đương 1,9 triệu dân thường . Haiti cũng đã trải qua mức độ bị di dời cao kỷ lục, với 600.000 người buộc phải rời bỏ nhà cửa, cao gấp đôi so với năm ngoái.

Trong khi đó, xung đột dân sự tại Myanmar đã khiến đại đa số trong ba triệu người IDP tại đó không có nơi ở an toàn, và không được tiếp cận với thực phẩm và nước uống, theo chuyên gia độc lập, Paula Betancur, của Liên hợp quốc.

Vi phạm nhân quyền dẫn đến việc phải di dời

Phát biểu trước Hội đồng Nhân quyền tại Geneva hôm thứ Sáu, bà Betancur cũng cho rằng việc thiếu trách nhiệm giải trình đối với các hành vi vi phạm nhân quyền là nguyên nhân chính gây ra tình trạng phải di dời, đồng thời kêu gọi các Quốc gia Thành viên của Hội đồng Nhân quyền công nhận “những câu chuyện về sự mất mát, về khả năng phục hồi và niềm hy vọng” đằng sau số lượng người bị di dời kỷ lục.

Cần các giải pháp lâu dài
Trong khi các nhóm nhân đạo của Liên Hợp Quốc đã giúp đỡ 50 triệu người IDP trong năm vừa qua, ông Piper kêu gọi còn rất nhiều việc phải làm nhằm tạo ra các giải pháp bền vững.
Chương trình hành động về di dời trong nước của Tổng thư ký nhằm mục đích phá vỡ mô hình phải di dời dài hạn này và tạo ra các giải pháp lâu dài, nhằm ngăn chặn tích cực hơn các cuộc khủng hoảng bị di dời mới xuất hiện và đảm bảo những người phải đối mặt với việc di dời nhận được sự bảo vệ và sự hỗ trợ hiệu quả.
Chương trình nghị sự đưa ra 31 cam kết cụ thể và 22 cơ quan khác nhau của Liên Hợp Quốc đã tham gia.

Ông Piper cũng kêu gọi các Quốc gia Thành viên tạo ra diễn đàn liên chính phủ nhằm giải quyết vấn đề theo hướng xuyên suốt hơn, thay vì phụ thuộc quá nhiều vào các công việc tại Cơ quan Tị nạn Liên hợp quốc ( UNHCR ) và Tổ chức Di cư Quốc tế ( IOM ) .

Nguồn: https://news.un.org/en/story/2024/06/1151361

Chuyển ngữ: PTT – Caritas Việt Nam